Nie różnica między emeryturą a świadczeniem pielęgnacyjnym, ale prawo wyboru między świadczeniami dla uprawnionych (wyrok WSA w Poznaniu, sygn. akt IV SA/Po 824/19)

Od poprzedniego wpisu upłynął niecały kwartał, a już pojawiło się nowe podejście do sytuacji osób, które pobierają emeryturę, a jednocześnie zmuszone są do rezygnacji z aktywności zawodowej z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad członkiem rodziny niezdolnym do samodzielnej egzystencji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 stycznia 2020 r., wydanego w sprawie o sygn. akt IV SA/Po 824/19, stanął na stanowisku, że:

Wypłata różnicy [między emeryturą a świadczeniem pielęgnacyjnym] pozostaje w sprzeczności z treścią art. 17 ust. 3 u.ś.r., który wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jednoznacznie określa kwotowo. Nadto spowodowałaby dalsze wątpliwości, co do zachowania zasady równości oraz komplikacje w zakresie ustalania przez organ wysokości należnej wypłaty świadczenia w sytuacji otrzymania np. trzynastej emerytury, czy też w zakresie odprowadzanych składek na ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenie emerytalno – rentowe. Powyższe, zdaniem Sądu orzekającego w niniejszym składzie, przemawia za celowością dopuszczenia możliwości przyznania osobom spełniającym warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego i pobierającym emeryturę świadczenia pielęgnacyjnego w pełnej wysokości określonej w art. 17 ust. 3 u.ś.r. Warunkiem niezbędnym do przyznania tego świadczenia jest dokonanie przez osobę uprawnioną wyboru jednego z tych świadczeń. Nie gwarantowałaby bowiem zasady równości taka wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r, która umożliwiałaby przyznanie osobom pobierającym emeryturę dodatkowo świadczenia pielęgnacyjnego w pełnej wysokości. Osoba mająca prawo do emerytury znajdowałaby się wówczas w korzystniejszej sytuacji od opiekuna, który otrzymywałby tylko świadczenie pielęgnacyjne i nie miałby możliwości przejścia na emeryturę.

Sąd – słusznie – zwrócił uwagę, że brak jest w polskim systemie prawnym przepisu regulującego sytuację zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i do emerytury. Jednocześnie trafnie wskazał, że sytuację można rozwiązać w sposób pośredni w ramach funkcjonujących regulacji prawnych, a mianowicie:

osoba, która spełnia warunki do przyznania wyższego świadczenia pielęgnacyjnego i chce je otrzymać,a pobiera emeryturę, winna dokonać wyboru jednego z tych świadczeń i zrezygnować z pobierania świadczenia niższego, tj. w niniejszej sprawie emerytury. W tym przypadku swój wybór może zrealizować poprzez złożenie do organu rentowego wniosku o zawieszenie prawa do emerytury na podstawie art. 103 ust. 3 u.e.r.f.u.s. Zgodnie z tym przepisem prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, może ulec zawieszeniu również na wniosek emeryta lub rencisty. Instytucja zawieszenia prawa do świadczenia była wykorzystywana do uzyskania w przyszłości wyższych świadczeń. Nie ma jednak przeszkód, by znalazła zastosowanie w sprawach takich jak niniejsza, dla celów pozaubezpieczeniowych. Ustawodawca bowiem nie wprowadził żadnych ograniczeń w zakresie złożenia takiego wniosku. Zawieszenie prawa do emerytury, zgodnie z art. 134 ust. 1 pkt 1 u.e.r.f.u.s. skutkować będzie wstrzymaniem wypłaty emerytury poczynając od miesiąca, w którym została wydana decyzja o wstrzymaniu wypłaty (art. 134 ust. 2 pkt 2 u.e.r.f.u.s.). Emerytura jest prawem niezbywalnym ale zawieszenie tego prawa i wstrzymanie jej wypłaty skutkuje odpadnięciem negatywnej przesłanki z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r., tj. posiadania prawa do emerytury, które w tym wypadku wiązane być musi nie tylko z samym prawem ale i z realizacją tego prawa w postaci wypłaty emerytury. Zgodnie z art. 24 ust. 2 u.ś.r. prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, czyli w sprawach wymagających rezygnacji z emerytury od miesiąca, w którym strona złożyła wniosek wraz z decyzją o wstrzymaniu wypłaty emerytury. W miesiącu wydania decyzji o wstrzymaniu emerytura nie będzie wypłacana i strona nabędzie prawo do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego w pełnej wysokości.

Co moim zdaniem bardzo istotne, WSA uznał, że o możliwości złożenia wniosku o zawieszenie emerytury strona ubiegająca się o świadczenie pielęgnacyjne i spełniająca pozostałe warunki ustawowe do jego otrzymania (co organ powinien zweryfikować w pierwszej kolejności) powinna zostać poinformowana w toku postępowania administracyjnego przez prowadzący je organ. W mojej ocenie wykładnia przepisów oraz przede wszystkim praktyczne rozwiązanie sytuacji zbiegu uprawnień do emerytury i świadczenia pielęgnacyjnego przedstawione w analizowanym wyroku zapewniają takim sam rezultat, co linia orzecznicza analizowana w poprzednim wpisie, eliminując jednocześnie wiele problemów praktycznych. Należy mieć nadzieję, że z tych względów zaprezentowane przez WSA w Poznaniu stanowisko zostanie podzielone przez inne sądy administracyjne oraz organy administracji prowadzące postępowania w sprawie przyznawania świadczeń pielęgnacyjnych, czyli wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) oraz Samorządowe Kolegia Odwoławcze. Opiekunowie emeryci mają bowiem prawo wyboru między emeryturą i świadczeniem pielęgnacyjnym, jeżeli to drugie jest dla nich finansowo korzystniejsze.

Całość omawianego orzeczenia można znaleźć tutaj.

Skomentuj

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.