W związku z pandemią koronawirusa wielu kredytobiorców, w tym również posiadających umowy kredytu indeksowanego lub też denominowanego do waluty obcej, m.in. do franka szwajcarskiego, utraciło część lub całość posiadanych dochodów, a tym samym m.in. zdolność do terminowej spłaty rat kredytowych. Banki wyszły naprzeciw oczekiwaniom tej grupy kredytobiorców i zaoferowały im możliwość podpisania aneksów, przewidujących przerwę w spłacie kredytów, czyli tzw. wakacje kredytowe. Niestety, niektóre spośród nich postanowiły przy okazji zabezpieczyć się przed ewentualnymi roszczeniami kredytobiorców w zakresie unieważnienia umów, zawierając w tych aneksach postanowienia niezwiązane z przerwą w spłacie zobowiązań, a dotyczące potwierdzenia bezspornego salda zadłużenia. Takie oświadczenie może zostać potraktowane jako uznanie długu i poważnie utrudnić dochodzenie na drodze sądowej roszczeń związanych z niedozwolonymi klauzulami dosyć powszechnie zawieranymi na początku lat dwutysięcznych w tego typu umowach kredytowych, a dotyczącymi m.in. mechanizmu indeksacji kredytu do waluty obcej.

Opisany wyżej sposób konstruowania aneksów z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością stanowi niedozwoloną praktykę rynkową i na szczęście – po sygnałach ze strony kredytobiorców – spotkał się z szybką reakcją m.in. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który w kwietniu wszczął w tej sprawie postępowanie wyjaśniające.

Działania w sprawie nieuczciwych wakacji kredytowych podjął także Rzecznik Finansowy, który m.in. skierował  do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zaniechanie nieuczciwej praktyki rynkowej przeciwko Santander Bank Polska S.A. w Warszawie. Skierował także do UOKiK wniosek o wszczęcie postępowania związku z podejrzeniem naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez BNP Paribas Bank i Santander Bank przy podpisywaniu aneksów.

W efekcie Santander Bank Polska oświadczył, że zawarte w aneksach postanowienie o treści Kredytobiorca oświadcza, iż potwierdza wysokość zadłużenia z tytułu kredytu wynikającą z dotychczasowej obsługi kredytu wg stanu na dzień złożenia wniosku.” traktuje jako niebyłe i nie zamierza wywodzić z niego skutków prawnych. Natomiast BNP Paribas zajął stanowisko, zgodnie z którym zawarcie Porozumień nie skutkuje i nie skutkowało uznaniem przez klienta salda ani też zrzeczeniem się roszczeń związanych z zawartą umową kredytu. Wskazana zasada dotyczy wszystkich Porozumień zawartych z klientami począwszy od dnia 19 marca 2020 roku (tj. dnia uruchomienia procesu).

W związku z tym bardzo ważne jest dokładne zapoznanie się z treścią aneksów przewidujących zawieszenie spłat kredytu przed ich podpisaniem.

Niezależnie od postanowień dotyczących potwierdzenia wysokości zadłużenia, warto też zwrócić uwagę, że banki niekiedy dodają odsetki należne za okres zawieszenia spłaty kredytu do salda kredytu po zakończeniu przerwy w spłacie, co pozwala im naliczać od tej kwoty dalsze odsetki w przyszłości. W ostatecznym rozrachunku korzyści z wakacji kredytowych mogą się zatem okazać jedynie pozorne, bo jeszcze za nie dodatkowo bankowi dopłacimy.

Decyzja o wakacjach kredytowych wymaga zatem każdorazowo dogłębnego przemyślenia i wnikliwego zapoznania się z treścią proponowanego przez bank aneksu.